ยำถั่วพู : วัตถุดิบพื้นบ้าน สู่จานแห่งภูมิปัญญา

ในแผ่นดินสยามอันอุดมสมบูรณ์ ท่ามกลางทุ่งนาและสวนผัก มีพืชผักพื้นบ้านชนิดหนึ่งที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและเป็นที่รู้จักกันดีในนาม "ถั่วพู" ถั่วพูเป็นพืชตระกูลถั่วที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และได้รับการยกย่องจากองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ว่าเป็นพืชที่มีศักยภาพสูงในการแก้ปัญหาความมั่นคงทางอาหารในอนาคต

ถั่วพูมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Psophocarpus tetragonolobus ลักษณะเด่นคือ ฝักสีเขียวยาวประมาณ 15-30 เซนติเมตร มีปีกสี่แฉกตามความยาวของฝัก ซึ่งเป็นที่มาของชื่อภาษาอังกฤษ "Winged Bean" นอกจากฝักแล้ว ส่วนอื่นๆ ของถั่วพูก็สามารถรับประทานได้ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นใบอ่อน ดอก หัว และเมล็ด

ในตำรับอาหารไทย ถั่วพูถูกนำมาประกอบเป็นอาหารได้หลากหลาย แต่ที่โดดเด่นและเป็นที่นิยมคือ "ยำถั่วพู" อาหารที่รวมเอาความสดชื่นของผักสมุนไพร ความเผ็ดร้อนของพริก และความกลมกล่อมของน้ำยำเข้าไว้ด้วยกัน

การทำยำถั่วพูเริ่มจากการเลือกฝักถั่วพูอ่อนที่ยังไม่พัฒนาเป็นเส้นใย นำมาล้างให้สะอาดและหั่นเฉียงเป็นชิ้นบางๆ จากนั้นลวกในน้ำเดือดเพียงครู่เดียวเพื่อคงความกรอบและสีเขียวสดไว้ แล้วแช่น้ำเย็นทันทีเพื่อหยุดการสุก ส่วนผสมอื่นๆ ที่นิยมใส่ในยำถั่วพูได้แก่ กุ้งสด หมูสับ ถั่วลิสงคั่ว และไข่ต้มสุก

น้ำยำถือเป็นหัวใจสำคัญของยำถั่วพู สูตรดั้งเดิมประกอบด้วยน้ำมะนาว น้ำปลา น้ำตาลปี๊บ และพริกขี้หนูสด ตำรวมกันให้เข้ากัน บางสูตรอาจเพิ่มกะปิย่างเพื่อเพิ่มความเข้มข้นของรสชาติ การปรุงน้ำยำต้องคำนึงถึงความสมดุลของรสเปรี้ยว เค็ม หวาน และเผ็ด ให้กลมกล่อมพอดี

ยำถั่วพูไม่เพียงแต่มีรสชาติอร่อย แต่ยังอุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการ นอกจากนี้ยังมีวิตามินเอ วิตามินซี แคลเซียม และธาตุเหล็กในปริมาณสูง ทำให้ยำถั่วพูเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างยิ่ง

ในปัจจุบัน แม้ว่าถั่วพูจะไม่ได้รับความนิยมเท่ากับในอดีต แต่ก็ยังคงมีการปลูกและบริโภคอยู่ทั่วไปในประเทศไทย โดยเฉพาะในชุมชนเกษตรกรรม ด้วยคุณค่าทางโภชนาการที่สูงและความสามารถในการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย ถั่วพูจึงมีศักยภาพที่จะกลับมาเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญในอนาคต

ยำถั่วพู อาหารพื้นบ้านที่เรียบง่ายแต่เปี่ยมไปด้วยคุณค่า สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของบรรพบุรุษในการนำวัตถุดิบท้องถิ่นมาสร้างสรรค์เป็นอาหารที่ทั้งอร่อยและมีประโยชน์ต่อสุขภาพ นับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอาหารที่ควรค่าแก่การรู้จักและลิ้มลอง

ณ บวร ขอนำเสนอ ยำถั่วพูกุ้งสด ที่ปรุงอย่างปราณีตามแบบฉบับอาหารถวายพระที่อยากให้ทุกท่านได้ลิ้มลอง

 #ณบวร #nabowon #อาหารไทยต้นตำรับ